แก้ปัญหา "คิดวิเคราะห์" ของเด็ก ต้องเริ่มแก้จากพ่อแม่! ปฏิเสธไม่ได้ว่า "ทักษะการคิดวิเคราะห์" เป็นจุดเริ่มต้นในการต่อยอดองค์ความรู้ด้านต่างๆ ของเด็ก ทั้งการแก้ปัญหา ตัดสินใจ รวมไปถึงความคิดสร้างสรรค์ ซึ่งปัจจุบันพบว่า เด็กไทยขาดทักษะดังกล่าวนี้กันมากขึ้น ส่วนหนึ่งเกิดจากวิธีการเลี้ยงดูของพ่อแม่ และแนวการสอนของครู ที่สร้างกำแพงกั้นให้เด็กไม่กล้าคิด ด้วยคำพูด หรือการแสดงท่าทาง ตลอดจนความเชื่อที่ว่า "เดินตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่กัด" หรือ "เป็นเด็กห้ามแสดงความคิดเห็นก่อนผู้ใหญ่"
กับเรื่องนี้ ถือเป็นเรื่องที่มองข้ามไม่ได้อีกต่อไป โดย "ดร.พัฒนา ชัชพงศ์" ประธานกรรมการบริหารหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สะท้อนให้ทีมงาน Life & Family ฟังในงาน "เอนฟา เอพลัส มหัศจรรย์พลังการเรียนรู้ทั่วไทย" ว่า เด็กไทยจำนวนหนึ่ง ขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ ส่งผลให้ตัดสินใจไม่เป็น เห็นอะไรเลียนแบบไปหมด ทั้งค่านิยมแฟชั่น เพศสัมพันธ์ หรือแม้กระทั่งยาเสพติด
นอกจากนี้ ยังส่งผลไปถึงการคิดสร้างสรรค์ และแก้ปัญหา จึงมีแนวโน้มว่า อนาคตของประเทศไทย จะขาดนักออกแบบที่คิดแหวกแนว ตลอดจนไม่สามารถแก้ปัญหาได้ดี เมื่อเกิดปัญหาขึ้น ดังนั้นทางเลือกที่เด็กเลือก จึงเป็นทางเลือกที่หนีปัญหาด้วยการคิดสั้น
"จริงๆ เด็กทุกคนเกิดมาต้องการไม่อยู่นิ่ง เดินได้เดิน คลานได้คลาน แต่พ่อแม่ไปจับเขาให้ยืน หรือไม่ยืน หรือห้ามโน้น ห้ามนี่ เพราะรัก และเป็นห่วง กลัวลูกหกล้ม แต่สิ่งเหล่านี้ จะทำลูกขาดการเรียนรู้ ทางที่ดีควรปล่อยให้ลูกได้เล่นไปตามธรรมชาติของเด็ก ไม่ควรไปบังคับ เวลาให้ลูกคิดอะไร โดยเฉพาะลูกเล็ก ลูกอาจจะใช้เวลาคิดนานหน่อย ก็ไม่ควรไปเร่งเร้าให้ลูกต้องตอบ แต่ขอให้ใจเย็น ลูกเราทำได้ทุกอย่าง ถ้าสิ่งที่เราจัดให้ลูกนั้น เปิดกว้าง หรือให้ลูกได้มีโอกาสได้ทำตามความสามารถของเขา" ดร.พัฒนากล่าว
ขณะเดียวกัน พ่อแม่ต้องให้เวลาในการพูดคุยกับลูกอยู่เสมอ เปิดโอกาสให้ลูกได้ถาม หรือตอบ โดยเฉพาะเวลาก่อนนอน เป็นเวลาที่ดีที่สุดในการถามลูก เช่น วันนี้ทำอะไรมาบ้างลูก ดีไหมลูก เพื่อนทำกับหนูแบบนี้ดีไหม เป็นต้น หรือบางทีเล่านิทานคุยกันก็สามารถทำได้
ด้านครอบครัวของ "บัณฑิต อึ้งรังษี" วาทยกร และคุณพ่อลูกสาม ที่ได้ให้ความสำคัญกับทักษะการคิดวิเคราะห์ และพัฒนาการของลูก ซึ่งนอกจากจะใช้ดนตรีเสริมสร้างพัฒนาการให้ลูกแล้ว ยังส่งเสริมให้ลูกรู้จักการคิด สังเกต เพื่อการเรียนรู้อีกด้วย เพราะเป็นหัวใจหลัก ที่จะทำให้ลูกมีกระบวนการคิดวิเคราะห์ที่ดีในตอนโต
เช่น สอนให้ลูกรู้จักจำแนก เชื่อมโยง คิดหาเหตุผล หรือมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ในการแก้ปัญหาต่างๆ เมื่อลูกทำสำเร็จ จะเกิดความมั่นใจ และเป็นแรงจูงใจในการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญ และเป็นจุดเริ่มต้นที่จะทำให้ลูกมีศักยภาพในการเผชิญกับปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จต่อไปในอนาคต
"ผมให้ลูกรู้จักการคิดวิเคราะห์ จะเป็นในส่วนของชีวิตประจำวัน ที่ว่า เราปล่อยให้ลูกรู้จักกับเหตุและผล หมายความว่า ถ้าเขาทำแบบนี้ มันเห็นผลอย่างนี้ตามมา ซึ่งเป็นการให้ลูกได้เรียนรู้จากการกระทำของลูกเอง เราในฐานะพ่อแม่ไม่ได้ไปครอบลูกทุกอย่าง แต่จะคอยดูอยู่ห่างๆ" คุณพ่อบัณฑิตกล่าว
ดังนั้น ถึงเวลาแล้ว ที่ประโยคคำพูด "เดินตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่กัด" หรือ "เป็นเด็กห้ามแสดงความคิดเห็นก่อนผู้ใหญ่" จะต้องถูกปรับกันเสียที ซึ่งไม่ได้บอกให้เด็กไม่เชื่อฟังผู้ใหญ่ แต่เปลี่ยนให้เด็กได้คิด หรือลงมือทำสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเอง แทนการตัดสินใจของผู้ใหญ่บ้าง นั่นจะทำให้เด็กคิดวิเคราะห์ และติดสินใจเป็น การที่เด็กจะวิเคราะห์สิ่งต่างๆ ได้ดีนั้น ต้องมีกระบวนการที่เหมาะสมตั้งแต่เล็ก โดยเฉพาะของเล่น หรือสื่อที่ใช้ ไม่จำเป็นต้องราคาแพงเสมอไป แต่วิธีการใช้ของพ่อแม่ และครู มีความสำคัญยิ่งกว่า
ข้อมูลจาก :
http://www.manager.co.th/Family/ViewNews.aspx?NewsID=9530000053545
